Η Dilara Findikoglu είχε το είδος του καλοκαιριού που οι περισσότεροι ανερχόμενοι σχεδιαστές μπορούσαν μόνο να ονειρευτούν.
Έντυσε τη Margot Robbie με ένα έντονο στράπλες φόρεμα στο μετά το πάρτι της πρεμιέρας της «Barbie» στο Λονδίνο, ένα από τα πιο δημοφιλή κόκκινα χαλιά της χρονιάς. Η Kylie Jenner έβαλε στο Instagram ένα κόκκινο μεταξωτό σουτιέν και κορσέ σε χρώμα σαμπάνιας και ασορτί μίνι φούστα και η Zendaya πόζαρε για την Elle με μοχέρ μπικίνι. Στα MTV Video Music Awards, η Cardi B φόρεσε ένα προσαρμοσμένο φόρεμα και ασορτί μανσέτες φτιαγμένες από χιλιάδες ασημί κλιπ μαλλιών.
Έπειτα, υπήρξε η τελευταία εμφάνιση από το σόου της κας Φιντίκογλου την περασμένη σεζόν, το φόρεμα “Joan’s Knives”, εμπνευσμένο από ένα όραμα της Joan of Arc που επέστρεφε από τους νεκρούς για εκδίκηση. Ήταν μια άγρια θηλυκή πανοπλία σφυρηλατημένη από βικτοριανά ασημένια μαχαιροπίρουνα και τοποθετημένη με κόπο σε μια μαύρη θήκη που αγκάλιαζε τις καμπύλες. Ο Χάρι Νεφ το φόρεσε για το ντεμπούτο του στο κόκκινο χαλί (στην πρεμιέρα της «Barbie» στο Λονδίνο). Εβδομάδες αργότερα, η Emma Corbin το φόρεσε στο εξώφυλλο του περιοδικού ES, ένα συνοδευτικό πιρούνι να βγαίνει από τα μαλλιά της.
Η βάση των πιστών θαυμαστών της κυρίας Φιντίκογλου στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης εξοργιζόταν κάθε φορά που σημείωνε μια νίκη. Επτά χρόνια μετά την ίδρυση της ομώνυμης εταιρείας της και με μια πρόσφατη υποψηφιότητα για σχεδιάστρια γυναικείων ενδυμάτων New Establishment στα Fashion Awards, φαινόταν δελεαστικά κοντά στο να περάσει από τη λατρεία της μόδας σε μια ευρύτερη συνείδηση.
Όλα αυτά κατευθύνονταν προς την κορύφωση κατά τη διάρκεια της Εβδομάδας Μόδας του Λονδίνου, όπου η επίδειξη της ήταν η πιο αναμενόμενη στο πρόγραμμα. Στη συνέχεια, όμως, λίγες μέρες πριν την έναρξη των παραστάσεων στις 15 Σεπτεμβρίου, και μετά από μήνες προετοιμασίας, όλα άλλαξαν. Τελικά δεν θα υπήρχε επίδειξη πασαρέλας.
Σε ένα τηλεφώνημα του Zoom νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, η κα Φιντίκογλου είπε ότι έμεινε εκτός σεζόν, αν και όχι λόγω του άναρχου σερί για το οποίο είναι γνωστή. Έπρεπε να ακυρώσει την παράσταση, είπε, αν ήθελε να διατηρήσει την επιχείρησή της.
«Αυτό δεν ήταν κάτι που ήθελα να κάνω ή μια απόφαση που πήρα ελαφρά, αλλά η πραγματικότητα είναι ότι απλά δεν έχουμε τα οικονομικά για μια επίδειξη πασαρέλας αυτή τη στιγμή», είπε. Η εταιρεία της, την οποία κατείχε εξ ολοκλήρου από την αρχή, χρειαζόταν επενδυτές. Καθώς πλησίαζε η εβδομάδα μόδας – και παρά τη διαφημιστική εκστρατεία γύρω – το έργο της εξισορρόπησης των βιβλίων έγινε πιο δυσοίωνο. Τελικά, είπε, συνειδητοποίησε ότι θα έπρεπε «να ακυρώσει την παράσταση και να χρησιμοποιήσει αυτόν τον προϋπολογισμό με πιο έξυπνους τρόπους, αντί να είναι κάποιος παραληρηματικός καλλιτέχνης».
«Για να κάνω μια παράσταση, πρέπει να έχω μια επωνυμία», είπε η κ. Φιντίκογλου. «Ο κόσμος Dilara και όλο το δράμα του δεν έρχεται δωρεάν. Όλοι πρέπει να πληρωθούν. Με τις εκπομπές μου βγάζω το μυαλό μου από το κεφάλι μου και το βάζω στην πασαρέλα για να το δουν όλοι. Αν πρέπει να το κάνω αυτό με μισή καρδιά, τότε όλες οι άλλες θυσίες παύουν να αξίζουν τον κόπο».
Μια γυναίκα που σχεδιάζει για γυναίκες
Η κυρία Φιντίκογλου, 33 ετών, δεν απέχει πολύ από το να είναι μόνη στον αγώνα να ευδοκιμήσει στο τοπίο της μόδας του 21ου αιώνα. Υπάρχουν αυξανόμενες, συχνά ανυπέρβλητες, προκλήσεις για ανεξάρτητους σχεδιαστές παντού, ειδικά καθώς όμιλοι ετερογενών δραστηριοτήτων όπως η LVMH και η Kering επεκτείνουν τα χαρτοφυλάκια τους και γίνονται ολοένα κυρίαρχοι στον κλάδο.
Στο Λονδίνο, πόλο έλξης για τα αναδυόμενα ταλέντα της μόδας τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, τα πράγματα είναι ιδιαίτερα δύσκολα λόγω των συνεχιζόμενων επιπτώσεων του Brexit και της πανδημίας.
«Δεν νομίζω ότι ήταν ποτέ πιο δύσκολο να είσαι ανεξάρτητη σχεδιάστρια στο Λονδίνο από ό,τι είναι αυτή τη στιγμή», δήλωσε η Caroline Rush, διευθύνουσα σύμβουλος του British Fashion Council, σε συνέντευξη Τύπου αυτή την εβδομάδα.
Κάποτε λαμπερά ονόματα όπως ο Κρίστοφερ Κέιν και ο Νίκολας Κίρκγουντ μπήκαν στη διοίκηση (ο βρετανικός όρος για την αίτηση πτώχευσης) φέτος. Αρκετά από τα πιο πολλά υποσχόμενα νέα ταλέντα του Λονδίνου, όπως ο Nensi Dojaka και ο SS Daley, είχαν ήδη αποχωρήσει από τα σόου αυτή τη σεζόν, πολύ πριν η κα Φιντίκογλου ακυρώσει τη δική της. Το ότι το πιο σταρ όνομα ένιωσε ότι η εκπομπή της δεν μπορούσε πλέον να συνεχιστεί, λέει πολλά για το πόσο επισφαλής είναι αυτή τη στιγμή η βιομηχανία.
Ωστόσο, η κ. Φιντίκογλου ήταν πάντα πρόθυμη να πάει κόντρα στα σιτηρά. Μεγαλωμένη σε ένα παραδοσιακό νοικοκυριό στην Κωνσταντινούπολη, ταξίδεψε μόνη στο Λονδίνο στα 19 της για να σπουδάσει σχέδιο μόδας στο Central Saint Martins. Όταν δεν επιλέχτηκε από τους δασκάλους της για την περίφημη συλλογή μεταπτυχιακών που παρουσιάζεται σε δημοσιογράφους και συντάκτες, ηγήθηκε ενός συνεργείου που διοργάνωσε μια παράσταση αντάρτικου έξω από το χώρο της εκπομπής.
Η πρώτη της ατομική παράσταση ήταν σε στριπτιτζάδικο. Η δεύτερη ήταν σε μια αποκαθαγιασμένη εκκλησία, όπως και η πιο πρόσφατη εκπομπή της, τον Φεβρουάριο. Ονομάστηκε «Not a Man’s Territory» και εμπνευσμένη, εν μέρει, από τις διαμαρτυρίες στο Ιράν κατά της υποχρεωτικής χιτζάμπ, αυτή η παράσταση ήταν η πιο ισχυρή συμπύκνωση μέχρι στιγμής των βασικών θεμάτων που οδήγησαν το έργο της κας Φιντίκογλου: θυμός, σεξ, φεμινισμός, χειραφέτηση, μαγεία και ιστορία. Η συλλογή, βασισμένη στους κορσέδες και τα εσώρουχά της, ήταν, είπε στα παρασκήνια, ο «μικρός χορός της επανάστασης προς τις γυναίκες που κατέχουν το σώμα τους πίσω».
Η Lynette Nylander, η εκτελεστική διευθύντρια σύνταξης του Dazed Media, περιέγραψε την κ. Findikoglu ως μια σχεδιάστρια που ευδοκιμεί στο να προκαλεί και να προκαλεί το κοινό της, όπως και η Vivienne Westwood και ο Alexander McQueen.
«Η Ντιλάρα προσφέρει αυτά τα άγρια οράματα γυναικείας ομορφιάς και δεν φοβάται να πάει σε σκοτεινά μέρη ή να σε κάνει να νιώθεις άβολα να την βλέπεις να το κάνει», είπε η κ. Νάιλαντερ. Ταυτόχρονα, τα ίδια τα ρούχα κάνουν τον χρήστη να αισθάνεται ακριβώς το αντίθετο.
«Παρουσιάζεται ως αυτή η έντονη επαναστάτρια της βιομηχανίας», είπε η κ. Nylander. «Αλλά η Ντιλάρα ξέρει πραγματικά πώς να κάνει τους πελάτες της να αισθάνονται δυνατοί με αυτόν τον σέξι, συχνά παιχνιδιάρικο τρόπο. Είναι μια γυναίκα που σχεδιάζει για γυναίκες».
Η κυρία Nef είπε ότι ήθελε να φορέσει το φόρεμα Joan’s Knives στην πρεμιέρα της «Barbie» λόγω του τρόπου που τόνιζε τη μέση της και επειδή δεν ήταν ροζ, αψηφώντας έτσι τις προσδοκίες.
«Είναι επίσης καλυμμένο με μαχαίρια», έγραψε σε ένα email. «που ήταν ο κατάλληλος τρόπος για να συναντήσετε μια στιγμή άνευ προηγουμένου ορατότητας».
Παρά την ενθουσιώδη ανταπόκριση της βιομηχανίας στις πιο πρόσφατες συλλογές της, η κ. Findikoglu σκεφτόταν νέα μονοπάτια —τουλάχιστον δημιουργικά— πολύ πριν ακυρώσει την επίδειξη της εβδομάδας μόδας. Μικροσκοπική και στάζοντας με γοτθικά ασημένια κοσμήματα, κάθισε σε ένα τραπέζι πικνίκ τον περασμένο μήνα έξω από το στούντιο της στη γειτονιά του Χάκνεϊ του Λονδίνου, λουσμένη στον ήλιο. Φορούσε ένα σατέν bomber και μια vintage βικτοριανή δαντελένια φούστα, με τα μακριά φιμέ μαλλιά της να πέφτουν στην πλάτη της. Γέλασε πολύ περισσότερο από ό,τι θα περίμενε κανείς από το συναισθηματικό βάρος της δουλειάς της.
«Νιώθω το βάρος του κόσμου στους ώμους μου κάθε φορά που ξεκινάω μια συλλογή, πόσο μάλλον να τελειώνω μια», είπε. «Ξέρω ότι καταπονώ πάρα πολύ τον εαυτό μου».
«Πάντα είχα τόσα πολλά να πω για όσα με ενοχλούν στον κόσμο», συνέχισε. «Αλλά δεδομένου του κόστους που με παίρνει συναισθηματικά, ακόμα και σωματικά, ίσως είναι καιρός να πω λιγότερα. Εξακολουθώ να με νοιάζει, απλά δεν θέλω πια. Έχω βαρεθεί να παλεύω και να νιώθω βαριά και να παλεύω να υπάρχω».
Οι προηγούμενες συλλογές της κ. Φιντίκογλου έχουν τις ρίζες τους σε βαθιά, ακατάστατη σύγκρουση: καλό εναντίον κακού, παρελθόν εναντίον παρόντος, Κωνσταντινούπολη εναντίον Λονδίνου, πολιτική ή σεξουαλική ελευθερία εναντίον καταπίεσης. Η νέα συλλογή επρόκειτο να φανταστεί τα παιδιά του συλλόγου της δεκαετίας του 1980 να τηλεμεταφέρονται στο Παρίσι του 18ου αιώνα από τις ισχυρές δονήσεις ενός μαγικού πρώτου φιλιού. Τον τελευταίο καιρό, είπε, ήταν απογοητευμένη από την ποιότητα των πάρτι στο Λονδίνο. Αυτός έμελλε να είναι ο τρόπος της να φιλοξενήσει το σουαρέ των ονείρων της.
«Πάντα ασχολιόμουν με την ομορφιά και τη λάμψη, και η ζωή μου έχει πολλά από αυτά, αλλά τώρα θέλω περισσότερη χαρά», είπε. «Η χαρά δεν είναι κάτι που έχω πραγματικά εξερευνήσει στο παρελθόν στη δουλειά μου».
Χωρίς Παραμύθι
Η εμπορική πραγματικότητα της μόδας είχε οδηγήσει σε μεγάλο μέρος της νοητικής της αλλαγής. Με απλά λόγια, δεν είχε τόσα πολλά από τον εαυτό της να δώσει δημιουργικά όταν επικεντρώθηκε στη διαχείριση μιας επιχείρησης. Ο θόρυβος γύρω από τις εγκρίσεις, τα βραβεία και τις κριτικές διασημοτήτων δεν αποφέρει πάντα οικονομικές αποδόσεις. Τα περισσότερα από αυτά τα κομμάτια είναι ειδικά κατασκευασμένα εφάπαξ που κοστίζουν χιλιάδες δολάρια.
Όμως, μια σειρά μαγιό που παρήγαγε η κα Φιντίκογλου τα δύο πρώτα χρόνια της πανδημίας, όταν το στούντιο της έβαλε σε αναμονή τις συλλογές πασαρέλας, τα πήγε εξαιρετικά καλά, είπε. Το ίδιο και τα κοσμήματά της. Τον τελευταίο καιρό, σκέφτεται πώς να μεταφέρει τα ρούχα της σε περισσότερους ανθρώπους και στην καθημερινότητά τους. Το τζιν Ντιλάρα, είπε με ένα χαμόγελο, έμελλε να γίνει μεγάλο πράγμα.
Όχι ότι δεν της άρεσε να βλέπει τις δημιουργίες της στο κόκκινο χαλί και στα περιοδικά. Είναι μανιώδης συλλέκτης κούκλων (στα αγαπημένα της περιλαμβάνονται οι κούκλες Joan Jett, Debbie Harry και Spice Girls) και αυτοαποκαλείται «Barbie girl», οπότε το ντύσιμο των ηθοποιών για την πρεμιέρα της ταινίας ήταν ένα όνειρο που έγινε πραγματικότητα. Είχε επίσης καταλάβει ότι δεν ήταν αρκετό.
«Είμαι πολύ, πολύ εμπνευσμένη από τον δρόμο και τις υποκουλτούρες», είπε. «Και αν δεν πρόκειται να δω τα ρούχα μου στο δρόμο, με κάνει να σκέφτομαι, “Γιατί το κάνω αυτό;” Θέλω κανονικό. Χρειάζομαι και κανονικά. Η δύναμη έρχεται κάνοντας τον κόσμο της Ντιλάρα μέρος της πραγματικής ζωής».
Σε αντίθεση με πολλούς σχεδιαστές που επιλέγουν μια μινιμαλιστική στολή, η κυρία Φιντίκογλου είναι μια ζωντανή διαφημιστική πινακίδα για το αισθησιακό και θεατρικό σύμπαν της. Δεν θα το σκεφτόταν δύο φορές να φορέσει έναν κορσέ για να πάρει μια πίντα γάλα από το κατάστημα. Το να έχει την ελευθερία να κάνει αυτή την επιλογή της αισθάνεται ιερό, ειδικά αφού μεγάλωσε στην Τουρκία, όπου το τι φορούν οι γυναίκες μπορεί να γίνει αμφιλεγόμενο, ακόμη και επικίνδυνο.
«Είναι σημαντικό για μένα να εκφράζομαι», είπε. Τα τελευταία χρόνια έχει κάνει ένα βήμα πίσω από την ανάρτηση εικόνων της στα social media. Της είχαν πει ότι θα μπορούσε να ενθαρρύνει τους ανθρώπους να την πάρουν πιο σοβαρά. Τώρα αυτή ήταν μια άλλη επιλογή που σκεφτόταν ξανά.
«Ο πρώην φίλος μου μου έλεγε ότι ήμουν πολύ δραματική όλη την ώρα», είπε. «Τώρα σκέφτομαι μόνο: «Γιατί θα εκπλαγείτε από αυτό; Έχετε δει τα σχέδια μου; Αυτός είμαι. Πάρτε το ή αφήστε το.’ Όλο και περισσότερο έτσι νιώθω και για τη δημόσια εικόνα μου».
Την ημέρα που άρχισαν να διαδίδονται τα νέα ότι η επίδειξη της Dilara Findikoglu είχε ακυρωθεί, μια άλλη μεγάλη ιστορία μόδας στη Βρετανία ξέσπασε: η Sarah Burton έφευγε από το σπίτι του Alexander McQueen στο τέλος του μήνα. Σύντομα κυκλοφόρησε κουβέντα στο διαδίκτυο ότι η κ. Φιντίκογλου διεκδικούσε μια από τις μεγαλύτερες θέσεις εργασίας στον κλάδο. Ήταν αλήθεια η φήμη;
Η κυρία Φιντίκογλου ήταν επιδέξια στο να θωρακίζει το χέρι της. Η κύρια εστίασή της, είπε, ήταν η παρέα της – το «μωρό» της, το οποίο είχε μεγαλώσει και γαλουχήσει. Τι θα γινόταν με αυτό; Ίσως θα εμφανιζόταν κατά τη διάρκεια του Frieze, της έκθεσης σύγχρονης τέχνης που θα έχει ένα πόδι στο Λονδίνο τον επόμενο μήνα. Ή ίσως κάτι εκτός ημερολογίου το επόμενο έτος.
Στο μεταξύ, ήταν business as usual — η παρασκηνιακή επιχείρηση παραγωγής και πωλήσεων που σπάνια φτάνει στα μάτια μιας πρώτης σειράς πασαρέλας.
«Μου αρέσει αυτό που κάνω και δεν θα ήθελα να κάνω κάτι άλλο», είπε. «Αλλά θέλω οι άνθρωποι να γνωρίζουν ότι είναι ένας σπαρακτικός αγώνας που συντρίβει την ψυχή να είσαι ανεξάρτητος σχεδιαστής το 2023. Αυτό δεν είναι παραμύθι. Όποιος λέει το αντίθετο λέει ψέματα».